Uống sắt bao lâu thì ngưng​: 1 tháng, 3 tháng hay 6 tháng

Uống sắt bao lâu thì ngưng​ là điều nhiều cha mẹ băn khoăn khi bổ sung sắt cho con. Bởi cha mẹ biết rõ nếu bổ sung chưa đủ sẽ không có tác dụng. Nhưng nếu sắt dư thừa cũng gây nguy hiểm cho trẻ. Vậy cùng tìm hiểu chi tiết cùng Imochild, xem uống sắt bao lâu thì có tác dụng và những lưu ý khi uống sắt mỗi ngày.

1. Tác hại của bổ sung thừa sắt cho trẻ

Uống sắt bao lâu thì ngừng không có nguyên tắc cố định áp dụng cho mọi trẻ. Nó chỉ phụ thuộc vào lý do cho uống (phòng ngừa hay điều trị thiếu máu), kết quả xét nghiệm (Hb, ferritin), và đáp ứng lâm sàng. Dựa vào các nguyên nhân thiếu máu rõ ràng, bác sỹ sẽ có liệu trình thời gian cố định để bổ sung sắt trong bao lâu thì dừng.

Nếu cha mẹ chưa hiểu được điều này, chưa biết uống sắt bao lâu thì ngừng, mà cứ bổ sung sắt kéo dài cả năm cho tới khi cơ thể trẻ thừa sắt rất nguy hiểm. Dưới đây là tác hại của việc bổ sung sắt dư thừa ở trẻ.

Ngộ độc sắt cấp phải cấp cứu y tế

Trường hợp ngộ độc sắt xảy ra khi trẻ uống nhiều sắt trong một lần (thường do nuốt nhầm viên sắt của người lớn). Triệu chứng ban đầu là nôn, đau bụng, tiêu chảy, sau đó có thể tiến triển đến choáng, toan chuyển hóa, tổn thương gan, rối loạn đông máu. Nếu nghi ngờ ngộ độc, cần liên hệ ngay trung tâm chống độc hoặc cấp cứu đến cơ sở y tế gần nhất.

Dù nguyên nhân ngộ độc sắt không phải do cha mẹ bổ sung sắt nhưng không biết cho con uống sắt bao lâu thì ngưng, tuy nhiên tác hại này cũng rất nguy hiểm. Ngưỡng nguy hiểm báo cáo trong tài liệu cấp cứu thường nêu liều 40–60 mg/kg chất sắt nguyên tố có thể gây độc nặng. Vì vậy phòng ngừa việc này, các loại thuốc sắt dạng giọt, siro sắt cho bé, viên thuốc sắt cần để lên cao để trẻ nhỏ không thể với chơi và uống nhầm.

Tác dụng phụ khi uống sắt ảnh hưởng tiêu hoá

Sắt được hấp thụ rất tốt khi dạ dày rỗng, tức khi đói. Tuy nhiên sắt rất khó uống với trẻ thậm chí cả người lớn khi đói, dễ gây buồn nôn. Nên cha mẹ có thể điều chỉnh liệu hoặc chuyển dạng sắt sang loại dễ hấp thu như nhỏ giọt, siro, đặc biệt nên uống sau ăn khoảng 2h. Sau khi uống sắt sẽ có một số tình trạng như đau bụng, tiêu chảy, hoặc táo bón, phân sẫm màu. Tuy đây là dấu hiệu bình thường nhưng sẽ khiến trẻ khó chịu, bỏ uống.

Đây là tác dụng phụ của sắt khi cho trẻ bổ sung. Nếu kéo dài và cha mẹ không biết uống sắt bao lâu thì ngưng, dễ dẫn đến tình trạng nôn, đau bụng, tiêu chảy, táo bón trầm trọng hơn. Nếu thấy dấu hiệu thường xuyên, khiến trẻ vô cùng khó chịu, biểu hiện bất thường, nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất.

Nguy cơ thừa sắt mạn (ít gặp ở trẻ khỏe)

Ở trẻ bình thường có ăn uống và chỉ dùng bổ sung theo hướng dẫn, thừa sắt mạn ít gặp. Tuy nhiên, trong trường hợp cha mẹ bổ sung nhưng không biết uống sắt bao lâu thì ngưng, đặc biệt ở trẻ có bệnh nền (ví dụ phải truyền máu mãn tính) mới có nguy cơ tích lũy sắt. Những trường hợp này cần theo dõi chuyên khoa huyết học, nên bố mẹ lưu ý để tránh gây nguy hiểm cho con.

2. Vậy trẻ uống sắt bao lâu thì ngưng

Uống sắt bao lâu thì có tác dụng hay 1 đợt bổ sung sắt trong bao lâu, 1 năm bổ sung sắt mấy lần, hay trẻ uống sắt bao lâu thì ngưng đều cùng muốn biết khoảng thời gian bổ sung sắt cho phù hợp, hiệu quả và an toàn nhất cho trẻ.

Câu trả lời từ bác sỹ chuyên khoa rằng: Thời gian bổ sung uống sắt bao lâu thì ngừng tuỳ và nguyên nhân do đâu mà trẻ thiếu sắt, và không có mức thời gian chung để áp dụng cho tất cả trẻ.

• Nếu nguyên nhân thiếu máu do thiếu sắt, thì bác sỹ sẽ điều trị cho uống sắt đến khi Hb trở về bình thường. Sau đó tiếp tục bổ sung thêm ~3 tháng để phục hồi dự trữ sắt./li>
• Nếu là phòng ngừa cộng đồng, WHO khuyến nghị các chu kỳ bổ sung (ví dụ mô hình 3 tháng/năm ở vùng thiếu máu cao). Luôn dựa vào xét nghiệm (Hb, ferritin) và chỉ dẫn bác sĩ.

Nếu uống sắt để điều trị thiếu máu do thiếu sắt

Thường bác sỹ sẽ khám lâm sàng trước xem trẻ thiếu máu có phải do nguyên nhân thiếu sắt không, qua các câu hỏi về thực phẩm ăn hàng ngày qua các bữa ăn, hoặc các bệnh lý có làm mất máu hay không. Vì nguyên nhân thiếu sắt ở trẻ chủ yếu là không ăn thực phẩm giàu sắc, và màu đi ra ngoài cơ thể như chảy máu mũi thường xuyên, đến kỳ kinh nguyệt, các bệnh phải lọc máu như thận…

Sau khi khám sàng lọc trước, bác sỹ nghi ngờ sẽ cho chuẩn đoán bằng xét nghiệm (CBC thấy giảm Hb, xét nghiệm ferritin xác định dự trữ). Dựa vào các chỉ số, bắt được nguyên nhân, bác sỹ sẽ điều trị bằng cách giải pháp như: Bắt đầu sắt uống theo liều bác sĩ chỉ định (trẻ em thường 3 mg/kg/day element sắt — tuỳ nguồn và tuổi).

Kiểm tra lại sau 2–4 tuần để biết lượng Hb đã phục hồi hay chưa. Nếu Hb tăng ~1 g/dL/4 tuần đã đang đáp ứng. Nếu không đáp ứng, cần kiểm tra tuân thủ, hấp thu, nguyên nhân khác (ví dụ thiếu vi chất khác, bệnh nền). Và thời gian uống sắt bao lâu thì ngưng tuỳ thuộc vào tính toán của bác sỹ. Khi Hb trở về giới hạn bình thường, tiếp tục uống trong khoảng 3 tháng nữa (mục tiêu: bù ferritin và kho dự trữ). Đây là khuyến cáo phổ biến trong y khoa.

Nếu uống sắt để phòng ngừa (chương trình cộng đồng hoặc dự phòng cá nhân)

Theo WHO khuyến nghị chu kỳ bổ sung ở vùng có tỷ lệ thiếu máu cao (ví dụ mô hình 3 tháng/năm cho trẻ 6 tháng–12 tuổi hoặc theo khuyến cáo chương trình y tế bản địa). Lịch cụ thể có thể khác nhau tùy quốc gia.

Trường hợp đặc biệt

Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng uống sắt bao lâu thì ngưng. Trong trường hợp này cha mẹ lưu ý, không tự ý cho uống sắt nếu không có chỉ định. Nên hỏi bác sĩ khi định bổ sung sắt cho con. Thường khi trẻ dưới 6 tháng tuổi là thuộc dạng trẻ nhũ nhi, thời gian nay còn nhận sắt qua sữa mẹ và đã có khoảng thời gian dự trữ sắt trong 3 tháng cuối thai kỳ. Vì thế sau khi sinh con mẹ vẫn cần bổ sung sắt để con được hấp thu đầy đủ sắt nhất.

Chú ý nếu dùng luôn quan sát biểu hiện của trẻ. Một số tác dụng phụ như nôn nhiều, đau bụng, mất nước, đừng tự ý ngưng kéo dài, hãy liên hệ bác sĩ để đổi dạng/liều hoặc cân nhắc truyền tĩnh mạch nếu cần khi trẻ thực sự đang thiếu sắt. Đặc biệt đối với các trẻ sinh non, sinh nhẹ cân, sinh đôi, khả năng thiếu sắt sẽ cao hơn.

Cha mẹ có thể xem chi tiết kỹ hơn tại: Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ và nhũ nhi: 4 nguyên tắc cần nhớ

3. Các lưu ý uống sắt đúng cách, hiệu quả, an toàn

Dưới đây là một số lưu ý cần thiết khi cha mẹ chưa biết uống sắt bao lâu thì ngưng, hãy tìm hiểu, nắm vững kiến thức để bổ sung sắt đúng cách, an toàn, hiệu quả.

Liều – dạng – cách tính sắt nguyên tố

Trẻ em điều trị thiếu máu thường dùng ~3 mg/kg/ngày (sắt nguyên tố) chia 1–2 lần; tối đa thông thường ~60 mg/ngày. Luôn dùng liều theo chỉ định bác sĩ.

Dạng bổ sung sắt phù hợp nhất cho trẻ dưới 6 tuổi là dạng nhỏ giọt hoặc siro sắt. Trẻ trên 9 tuổi có thể dùng dạng bột và viên nén như người lớn. Cách tính sắt nguyên tố nên xem trên nhãn của từng loại thực phẩm bổ sung sắt cho trẻ.

Cha mẹ có thể xem thêm chi tiết: Siro sắt cho bé: Loại nào tốt nhất 2025
Hoặc xem thêm:Thuốc sắt nhỏ giọt cho trẻ sơ sinh loại nào tốt 2025

Thời điểm uống và tương tác để tăng hấp thu

Uống sắt lúc đói giúp hấp thu tốt nhất (ví dụ trước ăn 30–60 phút). Nhưng nếu trẻ bị đau bụng, có thể cho uống kèm chút thức ăn để giảm kích ứng. Vitamin C (nước cam) tăng hấp thu sắt; tránh cho uống cùng sữa, trà, đồ chứa canxi hoặc antacid vì làm giảm hấp thu.

Theo dõi xét nghiệm — khi xét nghiệm để quyết định ngưng

Quyết định uống sắt bao lâu thì ngừng nên dựa trên các kết quả này và tư vấn bác sĩ. Một số xét nghiệm được bác sỹ yêu cầu thường là xét nghiệm theo dõi: CBC (Hb) sau 2–4 tuần để đánh giá đáp ứng; ferritin để đánh giá kho sắt (khôi phục ferritin mới là lý do tiếp tục uống thêm sau khi Hb bình thường).

Giải pháp cải thiện tác dụng phụ cho trẻ khi uống sắt

Uống sắt vào bị táo bón là dấu hiệu bình thường, cha mẹ không nên quá lo lắng. Chỉ cần cho con ăn tăng chất xơ, nước, dùng thuốc nhuận nhẹ theo hướng dẫn nếu cần. Trẻ đi phân đen là do sắt không hấp thu được hết thải ra ngoài. Ngoài ra với các trường hợp biểu hiện nặng hơn như: Buồn nôn hoặc đau bụng, tiêu chảy, cha mẹ thử chia liều, cho uống sau ăn, hoặc chuyển sang dạng lỏng/ferrous gluconate (ít kích ứng hơn) theo chỉ dẫn.

Bảo quản đúng cách, an toàn và phòng ngừa độc

Các thành phần trong sắt bổ sung cho bé uống rất dễ bị giảm tác dụng khi cha mẹ không bảo quản đúng cách như để trực tiếp dưới nắng, để ẩm vào, hoặc để gần tầm với trẻ em. Hãy nên dùng loại hộp có nắp an toàn; cân nhắc đóng gói đơn liều nếu nhà có trẻ nhỏ. Nếu nghi ngờ nuốt quá liều, gọi ngay trung tâm chống độc/cấp cứu, hoặc đưa con tới cơ sở y tế gần nhất.

4. Giải đáp câu hỏi về uống sắt bao lâu thì ngưng

Uống sắt bao lâu thì ngừng nếu trẻ chỉ thiếu nhẹ? Thường vẫn theo nguyên tắc điều trị cho đến khi Hb về bình thường rồi thêm ~3 tháng để bù kho; với thiếu nhẹ bác sĩ có thể điều chỉnh liều/lộ trình.

Có nên cho trẻ ngưng ngay khi thấy phân đen/táo bón? Phân đen là tác dụng phụ phổ biến, không phải dấu hiệu ngộ độc. Nếu chỉ nhẹ, tiếp tục và xử trí táo bón. Nếu nôn nhiều, đau bụng dữ dội hoặc trẻ không uống được, hỏi bác sĩ.

Uống sắt bao lâu thì ngừng nếu là bổ sung dự phòng theo chương trình y tế? Theo WHO, ở vùng thiếu máu cao có thể dùng mô hình chu kỳ (ví dụ 3 tháng/năm); làm theo khuyến cáo chương trình y tế địa phương.

Uống viên sắt mỗi ngày có sao không (Uống 2 viên sắt 1 ngày có sao không)? Uống viên sắt mỗi ngày hoàn toàn bình thường nếu trẻ hoặc người lớn đang điều trị thiếu máu do thiếu sắt hoặc bổ sung dự phòng theo chỉ định. Thời gian uống kéo dài bao lâu cần theo dõi xét nghiệm và lời khuyên của bác sĩ, vì bổ sung quá lâu có thể gây tích tụ sắt trong cơ thể.

• Uống 2 viên sắt 1 ngày có sao không, có an toàn không? Điều này tùy thuộc vào hàm lượng sắt nguyên tố trong mỗi viên. Có viên chỉ 15–20 mg sắt nguyên tố, nhưng cũng có loại đến 60–100 mg. Nếu liều vượt quá nhu cầu hằng ngày (trẻ em thường 3 mg/kg/ngày, người lớn 60–120 mg/ngày), trẻ có thể bị táo bón, đau bụng, buồn nôn và về lâu dài là nguy cơ dư thừa sắt. Vì vậy, không nên tự ý tăng liều, mà cần theo đúng kê đơn.

Sau khi uống sắt không nên ăn gì? Sữa, chế phẩm từ sữa (sữa tươi, phô mai, sữa chua): chứa nhiều canxi, cạnh tranh hấp thu với sắt. Trà, cà phê, ca cao: có tannin, polyphenol làm giảm hấp thu sắt đáng kể. Thực phẩm giàu phytate và chất xơ chưa qua xử lý (gạo lứt, ngũ cốc nguyên hạt chưa bổ sung vi chất): cũng cản trở hấp thu sắt. Vì vậy, sau khi uống sắt, cha mẹ nên tránh cho trẻ dùng các thực phẩm này trong vòng 1–2 giờ, để sắt được hấp thu tối đa.

Những ai không nên uống sắt? Không phải ai cũng cần bổ sung sắt. Những đối tượng dưới đây không nên tự ý uống sắt khi chưa có chỉ định: Người có bệnh lý thừa sắt (như bệnh huyết sắc tố di truyền – hemochromatosis). Người có tăng ferritin, tăng men gan không rõ nguyên nhân. Người có tiền sử sỏi thận canxi-oxalat hoặc sỏi tiết niệu, vì thừa sắt có thể góp phần tăng nguy cơ. Người đang dùng kháng sinh nhóm quinolon hoặc tetracyclin, vì sắt tương tác làm giảm hiệu quả thuốc. Trường hợp này cần bác sĩ đánh giá, xét nghiệm máu và kê liều phù hợp.

Nên uống sắt lúc mấy giờ? Thời điểm tốt nhất: buổi sáng, khi bụng còn tương đối trống, vì môi trường axit của dạ dày giúp sắt hấp thu tốt hơn. Nếu trẻ dễ bị đau bụng, buồn nôn, có thể cho uống sau bữa ăn nhẹ (không chứa sữa) để giảm kích ứng dạ dày. Không nên uống sắt trước khi đi ngủ, vì dễ gây khó chịu dạ dày, đầy bụng làm bé khó ngủ. Mẹo nhỏ cho trẻ uống sắt kèm nước cam hoặc nước chanh để tăng hấp thu nhờ vitamin C.

Uống sắt bao lâu thì ngưng phụ thuộc vào mục đích (phòng ngừa hay điều trị), kết quả xét nghiệm (Hb, ferritin) và đáp ứng điều trị. Nguyên tắc an toàn: theo liều bác sĩ, kiểm tra máu sau 2–4 tuần, tiếp tục sau khi Hb bình thường thêm ~3 tháng để bù kho, và luôn phòng ngừa ngộ độc bằng cách để xa tầm tay trẻ.

Cha mẹ đang quan tâm đến việc bổ sung sắt cho con, hãy tham khảo ngay Imochild Feron dạng nhỏ giọt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, hoặc Imochild Lipoferon cho mẹ bầu và trẻ từ 9 tuổi trở lên với hàm lượng sắt nguyên tố lên tới 30mg/2g hoặc 2ml dễ hấp thu, an toàn, đã được kiểm định và chứng nhận tiêu chuẩn Châu Âu từ Ý.

Cha mẹ hãy xem chi tiết tại sản phẩm: Imochild Feron hoặc Imochild Lipoferon.

Hãy gọi ngay 0966.058.688 để được các bác sỹ tư vấn trực tiếp. Xin cảm ơn!