Có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​

Có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ là băn khoăn của nhiều cha mẹ, đặc biệt khi mới sinh bé đầu tiên chưa có nhiều kinh nghiệm. Vậy trẻ sơ sinh là trẻ mấy tuổi, khi nào thì cần bổ sung cho con, dấu hiệu nào cha mẹ có thể nhận biết trẻ sơ sinh đang thiếu sắt để bổ sung kịp thời. Toàn bộ lo lắng của cha mẹ đều được Imochild giải đáp trong bài viết này nhé.

Trẻ sơ sinh là gì

Trẻ sơ sinh là trẻ vừa được sinh ra. Sơ nghĩa là ban đầu, mới bắt đầu. Sơ sinh nghĩa là vừa bắt đầu được sinh ra. Trong y khoa, khoảng thời gian trẻ chào đời, bắt đầu tiếp xúc và làm quen với mọi thứ bên ngoài bọc ối được tính theo ngày tuổi từ 0 – 28 ngày gọi là trẻ sơ sinh. Vậy có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ trong giai đoạn này?

Trong 28 ngày này các cơ quan như hệ miễn dịch, hô hấp, tiêu hóa… của trẻ vẫn chưa hoàn thiện hết, còn rất non nớt, dễ bị tác động bởi môi trường. Vì thế, người xưa mới kiêng đi thăm trẻ sơ sinh, tránh cho trẻ sau 1 tháng đầu đời vì rất dễ nhiễm bệnh, nhiễm khuẩn khi tiếp xúc với người lạ từ bên ngoài vào. Việc có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ giai đoạn này phụ thuộc trẻ có dấu hiệu bị thiếu sắt như quấy khóc, lòng bàn tay xanh xao. Hoặc trong trường hợp trẻ sơ sinh nhẹ cân, thiếu tháng, sinh đôi, sinh ba.

Vai trò của sắt đối với trẻ sơ sinh

Trước khi giải đáp: Có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​, cha mẹ cần hiểu vai trò của Sắt. Sắt là khoáng chất tham gia cấu tạo tế bào hemoglobin trong hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy trong máu. Khi đủ sắt, não và các cơ quan mới nhận đủ oxy để phát triển.

Nếu trẻ thiếu sắt ở giai đoạn sơ sinh sẽ rất dễ gây thiếu máu nhược sắc, ảnh hưởng đến trí tuệ và vận động lâu dài. Ngoài ra, sắt còn giúp trẻ sơ sinh có được hệ miễn dịch khỏe mạnh khi tham gia cấu tạo enzyme và tế bào miễn dịch. Nếu trẻ sơ sinh thiếu sắt, sẽ bú kém, khó ngủ ban đêm, khóc gắt, mệt mỏi, dễ hắt hơi, ho, sổ mũi.

Cha mẹ có thể xem thêm chi tiết: Sắt cho trẻ sơ sinh: Bổ sung thế nào, loại nào tốt nhất

Có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh không

Nhiều cha mẹ tìm hiểu và được biết, trẻ trong giai đoạn 0 – 28 ngày tuổi chủ yếu sử dụng lượng sắt từ thai kỳ mẹ đã tích trữ cho con, thì cần gì phải bổ sung sắt cho con nữa. Bổ sung sắt cho con lúc này để làm gì hay có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh không.

1. Khi nào cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh

Về nguyên tắc, đúng là trẻ sơ sinh trong 28 ngày đầu thường sử dụng lượng sắt dự trữ trong kho từ mẹ chuyển sang chủ yếu trong 3 tháng cuối thai kỳ và suốt quá trình mang thai. Đồng thời trong 28 ngày đầu ti sữa mẹ, các em bé cũng nhận được khoáng chất sắt có trong sữa ở dạng rất dễ hấp thu. Đó là lý do mẹ nên uống bổ sung sắt trong suốt quá trình mang thai cũng như tiếp tục uống sau khi sinh. Để khoáng chất sắt trong sữa giúp con hấp thụ tốt hơn.

Có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh trong một số trường hợp trẻ sơ sinh không được hấp thụ sắt trong 3 tháng cuối thai kỳ, hoặc trẻ khó hấp thu sắt trong bụng mẹ, và khi chào đời lại không chịu ti mẹ, hoặc mẹ không có sữa cho con ti. Các trường hợp này đều dẫn đến trẻ bị thiếu sắt, và cần được bổ sung sắt kịp thời. Cụ thể:

Trường hợp bé sinh non. Tức là thiếu 3 tháng cuối, 2 tháng cuối, 1 tháng cuối thai kỳ, mà trong 3 tháng cuối thai kỳ lượng sắt của mẹ chuyển sang cho con chiếm 80% sắt dự trữ trong kho sắt của con sau khi chào đời để con sử dụng. Vì thế trẻ sinh non, thiếu tháng rất thiệt thòi, cơ quan chưa hoàn thiện, và lượng sắt gần như không đủ để trẻ sử dụng khi chào đời.

Trong trường hợp này các y bác sỹ đều chỉ định bắt buộc bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh nhé. Vì thế, có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh trong trường hợp này là rất cần thiết nhé.

Trường hợp bé nhẹ cân tức trong khi mang thai, khả năng bé hấp thụ dinh dưỡng, khoáng chất từ mẹ rất kém. Vì thế mặc dù sinh đủ ngày đủ tháng, nhưng bé vẫn không đủ cân theo tiêu chuẩn khoảng 3,2kg trở lên. Tức bé sơ sinh chỉ khoảng 2,6 – 2,8kg, hoặc dưới 3,2kg đều được xem là nhẹ cân. Trường hợp này có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh không? Đương nhiên là có, và trực tiếp ​bác sĩ chỉ định trẻ sơ sinh bắt buộc phải bổ sung sắt ngay khi chào đời. Nên con khi sinh ra nhẹ cân rất nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh nhé.

Trường hợp bé sinh đôi, sinh ba, đương nhiên lượng sắt từ mẹ dự trữ cho một lúc 2 bé, 3 bé làm sao đủ. Minh chứng mỗi bé chưa nặng được đủ 3kg trong nhiều trường hợp. Vì thế, cha mẹ hỏi có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh lúc này, câu trả lời là có và rất cần thiết. Thậm chí, bác sĩ còn chỉ định buộc phải bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh giai đoạn này.

Cha mẹ có thể xem thêm: Cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh: 4 nguyên tắc cần nhớ

Thêm một số trường hợp trẻ có các dấu hiệu thiếu sắt trong 28 ngày đầu dưới phần 2, cũng nên bổ sung sắt cho con nhé cha mẹ. Mời cha mẹ xem tiếp phần 2.

2. Dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt

Đây là những dấu hiệu cơ bản dễ nhận biết khi trẻ sơ sinh thiếu sắt. Cha mẹ cần nắm được và hiểu rõ những biểu hiện lâm sàng và biết khi nào cần đưa bé đi khám, làm xét nghiệm. Từ đó quyết định có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ hay không.

Triệu chứng lâm sàng dễ nhận biết:

• Da, niêm mạc nhợt nhạt (pallor) — quan sát môi, má, niêm mạc mi mắt.
• Bé mệt, ít chơi, ăn kém, quấy khóc, ngủ nhiều hơn bình thường.
• Tăng nhịp tim khi gắng sức, thở nhanh (trong thiếu máu nặng).

Khi thấy những dấu hiệu này, cha mẹ có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​. Có nhưng tốt nhất nên khám bác sĩ cẩn thận trước khi bổ sung. Tuyệt đối không tự ý bổ sung, vì cơ thể bé sơ sinh còn non và yếu ớt.

Dấu hiệu trên xét nghiệm

• Hemoglobin (Hb)/Hematocrit (Hct): giảm trong thiếu máu.
• Huyết sắc tố (MCV): nhỏ (microcytic) trong thiếu sắt kéo dài.
• Ferritin huyết thanh: chỉ số dự trữ sắt (nhưng là chất phản ứng pha cấp — tăng khi có viêm).

Lời khuyên: Nếu nghi ngờ hoặc vẫn chưa yên tâm, đưa trẻ sơ sinh đến bác sĩ nhi để làm công thức máu và ferritin. Bác sĩ sẽ giải thích kết quả, vì ferritin có thể bị ảnh hưởng bởi nhiễm trùng/viêm. Từ đó, cha mẹ mới quyết định được có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ hay không?

3. Hàm lượng bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh cần thiết

Với trẻ sơ sinh từ 0 – 28 ngày tuổi, có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ không, và hàm lượng sắt cần bổ sung cho trẻ cần thiết là bao nhiêu để cha mẹ bổ sung đúng cách, vừa đủ và hiệu quả.

Với trẻ bú mẹ hoàn toàn, đủ tháng: Nhiều khuyến nghị (AAP) đề xuất bổ sung sắt 1 mg/kg/ngày bắt đầu từ ~4 tháng cho trẻ bú mẹ hoàn toàn, tiếp tục cho đến khi trẻ bắt đầu ăn dặm có thực phẩm giàu sắt (hoặc thực phẩm bổ sung sắt). Đây là khuyến cáo nhằm dự phòng thiếu sắt trong giai đoạn tăng trưởng nhanh.

Với trẻ dùng sữa công thức có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​? Hầu hết sữa công thức thương mại được tăng cường sắt (iron-fortified formula); nếu trẻ uống sữa công thức công thức chuẩn, thường không cần bổ sung thêm viên sắt riêng lẻ trong 6 tháng đầu. Vì sữa công thức đã cung cấp lượng sắt phù hợp. Mức sắt trong sữa công thức thường được tính để đáp ứng nhu cầu của trẻ.

Với trẻ sinh non, nhẹ cân có dự trữ sắt thấp hơn đáng kể, có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ không? Các hướng dẫn chuyên khoa khuyến nghị liều cao hơn. Ví dụ ≥2 mg/kg/ngày hoặc 2–4 mg/kg/ngày tùy trọng lượng và hoàn cảnh để phòng thiếu sắt và thiếu máu ở trẻ sinh non. Việc bắt đầu, liều và thời gian phải do bác sĩ nhi quyết định.

Cha mẹ cần nắm rõ hàm lượng bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh cần thiết, từ đó xem xét có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh nhà mình hay không.

4. Có nên tự ý bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh không

Cha mẹ có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh khi chưa hiểu rõ các dấu hiệu thiếu sắt cần bổ sung ở trẻ, hoặc hàm lượng sắt trẻ sơ sinh cần dùng là bao nhiêu, tự ý bổ sung sai liều lượng, không đúng cách dễ khiến cho trẻ sơ sinh gặp phải các rủi ro sau:

• Ngộ độc sắt là trường hợp xảy ra ở trẻ sơ sinh nhạy cảm với quá liều sắt. Ngộ độc sắt cấp có thể gây nôn, đau bụng, chảy máu tiêu hóa, rối loạn thải lưu và nguy hiểm tính mạng ở liều cao.
• Tác dụng phụ tiêu hóa khi tự ý bổ sung sắt cho trẻ là táo bón, phân sẫm, nôn/buồn nôn, có thể làm bé khó chịu.
• Tương tác dinh dưỡng: Sắt có thể ức chế hấp thu kẽm và một số khoáng. Bổ sung không cần thiết có thể gây mất cân bằng. Hoặc bổ sung sai liều/ loại sắt: Dùng không đúng dạng (elemental iron vs. ferrous sulfate vs. các dạng khác) hoặc dùng quá liều so với cân nặng.

Vậy có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ hay không cần hiểu con đang cần gì, có cần thiết phải bổ sung không, sao cho phù hợp, đúng cách và hiệu quả nhất.

5. Nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh trong bao lâu

Thường theo khuyến nghị nhi hoa, nếu bổ sung sắt dự phòng cho trẻ sơ sinh trường hợp trẻ bú mẹ hoàn toàn, nên bổ sung đến khi trẻ bắt đầu ăn dặm có thực phẩm giàu sắt hoặc thức ăn bổ sung sắt (thường bắt đầu khoảng 6 tháng, nhưng phụ thuộc vào từng bé).

Trong trường hợp trẻ sơ sinh đang điều trị thiếu sắt/ thiếu máu có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh không? Có vì đây là trường hợp được bác sỹ chỉ định, buộc phải bổ sung sắt cho trẻ trong giai đoạn này. Thời gian điều trị thường kéo dài ít nhất 3 tháng sau khi Hb trở về bình thường nhằm phục hồi dự trữ sắt (ferritin) — bác sĩ sẽ hướng dẫn và theo dõi xét nghiệm sau mỗi 4–8 tuần.

Chỉ dừng bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh khi trẻ bắt đầu ăn thực phẩm giàu sắt (thịt đỏ, gan, ngũ cốc bổ sung sắt, đậu), khi Hb/ferritin đạt giới hạn bình thường, hoặc nếu xuất hiện tác dụng phụ nặng. Cha mẹ cần theo dõi lâm sàng và xét nghiệm là cần thiết. Từ đó xem xét có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ tiếp tục hay không, hay dừng lại trong bao lâu.

Cha mẹ có thể xem thêm: Uống sắt bao lâu thì ngưng​: 1 tháng, 3 tháng hay 6 tháng

6. Có nên bổ sung sắt cho trẻ 4 tháng tuổi

Có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh 4 tháng tuổi trở lên, nếu trẻ bú mẹ hoàn toàn và đủ tháng không: Nhiều hướng khuyến nghị nên bổ sung 1 mg/kg/ngày bắt đầu ở 4 tháng như biện pháp phòng ngừa cho đến khi thức ăn dặm Nếu trẻ uống sữa công thức tăng cường sắt thường không cần thêm viên sắt ở 4 tháng vì sữa đã cung cấp sắt phù hợp. Nếu trẻ sinh non/nhẹ cân, bác sĩ có thể yêu cầu bắt đầu sớm hơn hoặc liều cao hơn, không tự ý cho uống.

Vậy có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ hay trẻ 4 tháng tuổi không? Trao đổi với bác sĩ nhi khi khám định kỳ 4 tháng, hỏi về tình trạng bú (bú mẹ hoàn toàn hay sữa công thức), cân nặng, tiền sử sinh non. Nếu bác sĩ khuyến nghị, nên dùng đúng liều (thường 1 mg/kg/ngày đối với bú mẹ hoàn toàn) và dạng sắt dành cho trẻ, cho theo hướng dẫn. Nếu không có khuyến nghị (bé đang uống sữa công thức hoặc bác sĩ cho rằng không cần) không cần tự mua/give viên sắt.

Hy vọng, với chia sẻ hữu ích từ Imochild ở trên, sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​, bổ sung trong trường hợp nào, hàm lượng khuyến nghị ra sao. Giải đoạn trẻ sơ sinh còn rất non, và nhiều cơ quan chưa hoàn thiện hết, vì thế cha mẹ không nên tự ý bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh mà cần có hướng dẫn từ bác sĩ nhi khoa. Nếu cần thiết bổ sung sắt cho trẻ giai đoạn này.

Imochild Feron là sản phẩm nhập khẩu nguyên chai từ Ý, được sản xuất theo tiêu chuẩn Châu Âu, thiết kế riêng cho trẻ sơ sinh, dạng nhỏ giọt, hữu cơ dễ hấp thu. Nếu cha mẹ còn băng khoăn có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh​ hay không, và dùng sản phẩm nào. Hãy tham khảo ngay Imochild Feron nhé.

Cha mẹ có thể xem chi tiết tại: Imochild Feron dạng nhỏ giọt cho trẻ sơ sinh, và trẻ nhỏ.

Hãy gọi ngay 0966.058.688 để được các bác sỹ tư vấn trực tiếp. Xin cảm ơn!